Geçmişi eskiye dayanan ve özellikle asker ya da hacı uğurlamalarında yolluk olarak bırakılan yöresel tatlı çeşitlerinden Van Pastası, Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından coğrafi işaret tescili aldı.
Özellikle asker ve hacı uğurlamalarının yanında dini bayramlar, hasta ziyaretleri ve düğünlerde ikram edilen Van Pastası, TÜRKPATENT tarafından coğrafi işaret tescili aldı. Kentin mutfak kültüründe önemli bir yere sahip Van Pastasının geçmişi ise çok eskiye dayanıyor. Özellikle üretimde kullanılan un malzemesinin hazırlanması, coğrafi sınıra özgü koşullar taşıyor. Van Pastasının üretiminde kullanılan un; Van Gölü havzasında yetişen tir buğdayının sütte bekletilmesi ve kurutulmasıyla elde ediliyor.
Geçtiğimiz yıllarda kendilerini ‘Mavi Fularlılar’ olarak tanımlayan kadınlar, Van yöresine ait yemek kültürünü gün yüzüne çıkarmak için çalışma başlatmıştı. Çalışma kapsamında Van’ın damakta kalan pastasının tescillenmesi için de Van Ticaret ve Sanayi Odası (Van TSO) ile irtibata geçildi. Daha sonra Van TSO tarafından yapılan coğrafi işaret tescil belgesi başvurusu ise Türk Patent ve Marka Kurumunca onaylandı.
“YOLCULUĞA DÜNYANIN EN KALABALIK KAHVALTI SOFRASIYLA ÇIKTIK”
Van Pastası’nın tesciliyle ilgili konuşan Van Ticaret ve Sanayi Odası (Van TSO) Yönetim Kurulu Başkanı Necdet Takva, 2014 yılından bu yana kültürel değere sahip ürünler için coğrafi işaret tescil çalışmaları yaptıklarını söyledi.
Başkan Necdet Takva, “Van Ticaret ve Sanayi Odası olarak 2014 yılından bu yana kültürel değerlerimizi ve bu yöreye ait şehrimizin üretimi olan ürünlerin kayıt altına alınması, tescillenmesi hem ulusal hem de uluslararası alanda bilinirliği artırmak adına ciddi çalışmalar yapıyoruz. Biz bu yolculuğa Dünyanın En Kalabalık Kahvaltı Sofrası’nı kurmak suretiyle Guinness Rekorlar Kitabına girerek başladık. Bu arada Van’da faaliyet gösteren bir grup kadının (Mavi Fularlılar) bizden talebi üzerine klasik Van Pastası ya da asker pastası olarak bilinen pastanın tescili konusundaki talepleri gündeme gelmişti. 2019 yılında Van Pastası tescili sürecine başladık.” Şeklinde konuştu.
Tescil süreçlerinin zorlu bir süreç olduğuna değinen Başkan Takva şu ifadeleri kullandı:
“Teknik şartnamesi, hazırlanma biçimleri, pazarlanması, denetimi gibi konular elbette zaman alıyor. Marka Patent Kurumu’da bunların tescillenmesi öncesinde donanımın, teknik şartnamenin hazırlanmasını talep ediyor. 2019 yılında Van Pastası’nın tescil başvurusunu yaptık. 2019 yılından bu yana da özellikle tarihi geçmişi uzun yıllara uzanan Van Pastası’nın, geçen hafta içerisinde ilanı çıktığı bilgisini aldık. Bir süre sonrada tescillenerek belgesinin gönderileceği haberini aldık. Bu mutluluk verici. Adı küçük olabilir, ürün küçük olabilir ama bir yöreye ait ürünün tescillenmesi, o yörenin ürünlerine sahip çıkılması, kurumların buna sahip çıkması, yok olmasını da engelleyen bir karşılığa denk geliyor.”
VAN PASTASI TESCİL SÜRECİ
Van Pastasının tarihsel geçmişi ve tescil sürecini anlatan Takva, “Van Pastası tarihsel süreç içerisinde Van’da kullanılan malzemeler itibariyle bayatlamaması, uzun ömürlü olması çok etkili. Gaz lambalarının olduğu zamanlarda, elektriğin olmadığı, sanayiye bağlı ürünlerin kullanılmadığı dönemlerde klasik bir tatlı olarak sofralarımıza geliyordu ve hepimizin damak tadında farklı bir Van tatlısı olarak bilinen bir tarafı var. Biz bu özellikler çerçevesinde katı yağ ile geçmişte yapılan un, yumurta ile yapılan ürünün tescillenmesinde ilana çıkmasından büyük memnuniyet duyuyoruz. Önümüzdeki birkaç ay içerisinde bu ilan süreci tamamlanacak ve Van Pastası’nın da mahreç işaretli çerçevesinde ilimize kazandırmış olacağız.” Dedi.
TAKVA: ÇALIŞMALARIMIZ DEVAM EDECEK
Başkan Takva konuşmasını şöyle sürdürdü: “Bu ürün klasik tatlılar sınıfında yer alıyor. Dolayısıyla tüm şartları, teknik özellikleri, hazırlanma biçimi ilgili kuruma gönderildi. Bizde de tamamı kayıt altında yer alıyor. Umuyor ve diliyorum ki belki yüzyıldır Van’da keyifle üretilen/tüketilen klasik Van Pastası tesciliyle Van yeni tescillenmiş bir ürüne daha sahip olmuş olacak. Ticaret ve Sanayi Odası da bu konuda yöresel ürünlerin kayıt altına alınması ve tescillenmesi konusunda çalışmalarına devam edecektir. Van Pastası tescili özellikle Mavi Fuarlılara ve Van halkına hayırlı olsun. Klasik tatlımızın belgesini aldığımız zaman belgesini de basın mensuplarımız ile paylaşmış olacağız.”
“UZMANLIK DÜZEYİNDE YAPAR HALE GELDİK”
Van Pastası’nın tescil süreci sonrası 3 yeni ürünün daha başvurusunun yapılacağını aktaran Takva, 10-15 civarında ürün üzerine çalıştıklarını ifade etti.
Başkan Necdet Takva son olarak, “Üzerinde çalıştığımız ve tescilini almaya çalıştığımız 10’un üzerinde ürün var. Önümüzdeki günlerde 3 ürünün daha başvurusunu göndereceğiz ve kaydını yaptıracağız. Bu süreç devam ediyor. Uzun soluklu bir süreç. Mesela biz Van Otlu Peyniri’nin tescil belgesini yıllar içerisinde alabildik. 4 yıl uğraştı arkadaşlarımız. Ben emeği geçen Genel Sekreter Yardımcımız Erkan Atacan ve diğer tüm arkadaşlara teşekkür ediyorum. Bu işi uzmanlık düzeyinde takip eden bir düzeye geldik. Tarım İl Müdürlüğümüz bu konuda gereken desteği sağlıyor. Yüzüncü Yıl Üniversitesi aynı şekilde destek veriyor. Özellikle teknik şartnamenin hazırlanması, hazırlanma biçimi, yerel üreticilere erişim, onların laboratuvar analizleri, kimyasal bileşenleri konusunda elbette Van’daki kurum kuruluşlarımızdan destekler alıyoruz. Onlara da çok teşekkür ediyorum.” Şeklinde konuştu.
